Landelijke or-verkiezingen sector gemeenten: de voorbereiding start nu
Publicatiedatum: 13/12/2022
Tags: Medezeggenschap
Auteur: Angélique van de Velde
De landelijke gemeentelijke OR verkiezingen zijn aanstaande op woensdag 15 maart 2023. Een goede voorbereiding daarop begint nu. Het or-reglement nog eens onder de loep nemen is een goed begin. Waar moet je zoal op letten?
Wat is er nodig voor geslaagde OR-verkiezingen?
Voor geslaagde or-verkiezingen is een juridisch kloppend or-reglement van belang. Hierin zijn de keuzes voor de medezeggenschapsstructuur vastgelegd en tevens de definities, termijnen en spelregels voor de kandidaatstelling en verkiezingen voor de OR.
Houd rekening met de laatste wijzing van de WOR van 1 januari 2022. Toen is de termijn voor het actief en passief kiesrecht gewijzigd. Werknemers mogen kiezen en gekozen worden als ze drie maanden in dienst zijn. Voor uitzendkrachten geldt dit als ze 15 + 3 maanden aan het werk zijn.
Beoordeel ook of de huidige medezeggenschapsstructuur gehandhaafd kan blijven.
Sta stil bij de definitie van in de onderneming werkzame personen. In de WOR is het mogelijk dat OR en WOR-bestuurder gezamenlijk tot een uitbereiding komen van het aantal in de onderneming werkzame personen. Het betreft dan medewerkers die regelmatig in de onderneming werkzaamheden verrichten zonder arbeidsovereenkomst of uitzendovereenkomst, bijvoorbeeld zzp’ers.
Wellicht verandert het aantal zetels omdat het aantal in de onderneming werkzame personen is gewijzigd. Dat hoeft niet alleen zo te zijn als je de definitie hierboven aanpast. Het aantal medewerkers kan ook op andere manieren gegroeid of gekrompen zijn.
Hoe wordt iedere groep in de onderneming zo goed mogelijk vertegenwoordigd?
In het reglement is ook vastgelegd hoe de verschillende groepen van de in de onderneming werkzame personen zo goed mogelijk in de or vertegenwoordigd zijn. De vraag is dan of er kiesgroepen moeten komen of blijven. Bij kiesgroepen wordt het totale aantal OR zetels verdeeld in groepen. Een indeling op locaties, functiegroepen of afdelingen komt onder meer voor. Voor de zetels zijn er verkiezingen binnen de desbetreffende kiesgroep. Zonder kiesgroepen wordt de OR gekozen door en uit alle in de onderneming werkzame personen; de medewerkers mogen stemmen op iedere kandidaat.
Welk kiesstelsel hanteer je?
Een ander belangrijk aspect is welk kiesstelsel je hanteert bij de verkiezingen: het personenstelsel of lijstenstelsel? De kiezer stemt bij het personenstelsel op een persoon en bij het lijstenstelsel op een lijst die uit meerdere personen kan bestaan, waarbij wel op een bepaalde persoon kan worden gestemd. In het laatste geval heeft elke vakbond vaak zijn eigen lijst en zijn er één of meer ‘vrije lijsten’.
Er is vaak verwarring over omdat er in beide gevallen over kieslijsten gesproken wordt. Het is van belang het onderscheid te kennen tussen beide stelsels omdat de spelregels in de WOR verschillend zijn en er anders fouten kunnen optreden.
Wat is de rol van de vakbonden bij OR-verkiezingen?
Nog een belangrijk punt is dat allereerst de vakbonden kandidaten(lijsten) kunnen indienen. Hierna kunnen de zogenaamde “vrije lijsten” worden ingediend. Vrije lijsten kunnen door medewerkers worden ingediend die geen lid zijn van een vakbond, of lid zijn van een vakbond die geen lijst heeft ingediend.
Welke praktische zaken zijn er?
Naast de bovenstaande inhoudelijke beoordelingen en zaken zijn er ook praktische zaken te organiseren om tot een goede voorbereiding van de OR verkiezingen te komen. Veelal wordt gewerkt met een OR verkiezingscommissie die de voorbereidingen treft. Hierbij valt te denken aan het opstellen van een draaiboek inclusief tijdpad en de noodzakelijke bijbehorende correspondentie , het uitvoering geven aan het draaiboek en stappenplan en verzorgen van de communicatie in de organisatie.
Kortom, er komt nog een hoop kijken bij de verkiezingen. Loop je bij het opstellen en finetunen van het reglement of het draaiboek tegen een probleem aan, schroom dan niet om ons voor raad te bellen. Onze adviseurs zijn ervaren in het beoordelen van reglementen en ondersteunen in het organiseren van de verkiezingen.