Jaaroverzicht Basis & Beleid 2022
Publicatiedatum: 14/12/2022
Tags: Overig
Auteur: Reinier Hoogendorp
Traditiegetrouw blik ik graag met u terug op het afgelopen jaar. Voor velen was 2022 een jaar van uitersten en vele crises. We kwamen uit een lockdown. De Hoge raad heeft definitief bevestigd dat de stikstofuitstoot omlaag moet. Dat leidde niet alleen tot boerenprotesten, maar ook tot een onzekere toekomst voor wederom de bouw en grootuitstoters in de industrie. De oorlog in Oekraïne leidt tot talloze slachtoffers en menselijk leed. Mede door sancties zijn de energieprijzen torenhoog en is er een energiecrisis, wat vervolgens heeft geleid tot kostenstijgingen en ongekende inflatie. Het is aannemelijk dat Nederland (daardoor) in een (milde) recessie belandt en dat het besteedbaar inkomen komend jaar achteruit gaat.
Als klap op de vuurpijl, moest Basis & Beleid verhuizen. Om ons nieuwe pand tijdig gebruiksklaar te krijgen, hebben we zelf de handen uit de mouwen gestoken. Het staat niet in verhouding tot die andere crises, maar telde voor ons toch mee.
Moet de impact nog komen?
En ondanks deze crises, is van grootschalige ontslagen of sluitingen (nog) geen sprake. Ik vermoed dat dat mede door de krappe arbeidsmarkt komt. Het is goedkoper en zelfs noodzakelijk om bij een tijdelijke bedrijfssluiting of afschaling, medewerkers in dienst te houden. Bij het opstarten is het namelijk onwaarschijnlijk dat op tijd nieuwe bekwame medewerkers te vinden zijn.
Feit is dat energie blijvend duurder wordt dan we gewend waren. We weten dat internationale concerns kritisch kijken naar het kostenniveau in Nederland en dat meewegen in de noodzakelijke investeringen in vergroening en/of goedkopere energievormen.
We moeten niet naïef zijn: energie is elders in de wereld goedkoper. De hogere energieprijzen zullen dus ongetwijfeld alsnog effect gaan hebben op de industrie en werkgelegenheid in Nederland. Het is hoogst onzeker of de gasreserves tijdig gevuld kunnen worden voor de winter van 2022-2023. Ook ondernemingsraden moeten zich dat realiseren en het gesprek aangaan met de directie: “wat is er voor nodig om onze concurrentiepositie op langere termijn veilig te stellen?”
Dienstverlening Basis & Beleid
Bij Basis & Beleid merken we voorlopig dat het in de meeste sectoren goed gaat. Van oudsher weten ondernemingsraden ons te vinden voor ondersteuning bij bedrijfssluitingen, overnames en reorganisaties. In 2022 hebben we juist meer ondernemingsraden ondersteund bij hun professionalisering. Bijvoorbeeld door inhaaltrainingen, het inrichten van de medezeggenschapsstructuur of het versterken van de samenwerking met de bestuurder. Ook zien we dat veel bedrijven bezig zijn met het aanpassen van roosters en arbeidstijden. Enerzijds vanwege de krapte, en anderzijds vanuit het perspectief van duurzame inzetbaarheid. Het is goed dat bedrijven hier naar kijken en niet proberen nieuwe problemen met bestaande maatregelen op te lossen.
Vreemd genoeg lijkt de aandacht voor integraal beleid op duurzame inzetbaarheid wat te verzwakken. Voorgaande jaren drongen vooral vakbonden daar op aan in cao-onderhandelingen. Ik ga er vanuit dat het een tijdelijk dipje is en dat er nu vooral wat meer aandacht is voor eerder uittreden.
Dat laatste is positief nieuws voor een kleine doelgroep, maar we moeten de andere generaties zeker niet vergeten. De aow-leeftijd is weer verhoogd, de werkdruk was al hoog en is door krapte verder toegenomen, technologische ontwikkelingen gaan razendsnel en het wordt steeds duidelijker dat ploegendienst op latere leeftijd een issue is. Daarnaast werken er drie generaties samen. Van de traditionele, fulltime werkende kostwinner tot de startbekwame digital native medewerker die flexibiliteit belangrijk vindt. Dat vraagt extra aandacht om die samen te laten werken, open te staan voor elkaars ideeën en te leren van elkaar.
Vooruitblik 2023
In 2023 gaan we door met werkend Nederland een beetje beter te maken, en daarin de stem van de werkvloer een plek te geven. We zullen de resultaten delen van een onderzoek met MNO over de rol van de OR bij het initiëren van verduurzaming. Daarnaast starten we een nieuw onderzoek over de naleving en toepassing van het structuurregime. In het structuurregime heeft de medezeggenschap meer invloed op de samenstelling van en het contact met het toezichthoudend orgaan. In onze adviespraktijk blijkt dat naleving niet vanzelfsprekend is. We willen beter weten hoe dat landelijk zit, en wat de belangrijkste remmers en versnellers zijn voor naleving en een effectieve toepassing.
Mijn collega-adviseurs en ik staan te trappelen om in 2023 u weer van dienst te zijn.