Home » Actueel » Hoera voor het exoskelet?!

Hoera voor het exoskelet?!

In de afgelopen decennia is het werk sterk veranderd. Technologische ontwikkelingen zijn hier in belangrijke mate de oorzaak van: digitalisering, automatisering en robotisering, ze volgen elkaar steeds sneller op. In de industrie en in warehouses worden bepaalde taken geautomatiseerd of overgenomen door robots of cobots, zoals tilarmen.

Niet al het werk is te automatiseren, waardoor met name in de industrie nog veel fysiek belastende werkzaamheden worden uitgevoerd. Dit betreft vooral repeterend werk en vaak in ergonomisch ongunstige houdingen. Op die plekken waar het risico op overbelasting groot is, en waar het niet (direct) mogelijk is om de werkplek adequaat aan te passen om deze risico’s weg te nemen, kan een exoskelet een hulpmiddel zijn. Een exoskelet is een draagbaar extern skelet dat één of meerdere lichaamsdelen ondersteunt bij een hoge fysieke en voornamelijk statische belasting. Hoewel een exoskelet in de brede betekenis niet nieuw is (het middeleeuwse harnas is te beschouwen als een van de eerste vormen van een kunstmatig exoskelet), komen ze in hun huidige vorm nog relatief weinig voor. Naar schatting werken nu dagelijks ongeveer 3000 werknemers wereldwijd met een (passief) exoskelet, vooral in de auto- en vliegtuigindustrie en bij defensie. Een passief exoskelet gebruikt geen externe krachtbron, zoals een elektromotor, maar materialen die energie van bewegingen opslaan en vrij  laten komen wanneer dat nodig is, zoals veren of elastische materialen.

Dat er een markt is voor deze exoskeletten, bewijzen de cijfers van het Centrum voor Beroepsziekten (CBZ): in de cijfers over 2018 prijken de klachten aan het houdings- en bewegingsapparaat op een tweede plaats, direct onder alle psychische aandoeningen. In de top 10 van die houdings- en bewegingsklachten staan maar liefst zeven klachten die voortkomen uit overbelasting van nek, schouders en armen. Zeker in werksituaties waarin menselijke vaardigheden (waarnemen, beslissen en handelen daarop aanpassen) onontbeerlijk zijn en gecombineerd worden met tillen, bukken, reiken of veel boven het hoofd werken, kan het exoskelet de fysiek belastende aspecten van het werk verminderen en daarmee fysieke klachten of uitval van medewerkers voorkomen. Ook als een medewerker al klachten ervaart kan het exoskelet curatief ingezet worden, als onderdeel van het herstelproces. Zowel de curatieve als preventieve inzet van het exoskelet kan er voor zorgen dat werknemers duurzaam inzetbaar blijven.

Kortom: een exoskelet lijkt ideaal. toch zien we een aantal aandachtspunten. Zoals alle hulpmiddelen is ook een exoskelet de laatste optie als het gaat om arbeidshygiënische bronaanpak (zie kader),  Daarnaast vraagt het exoskelet om een goede introductie voor een goed draagvlak met voldoende instructie en begeleiding om het gebruik aan te wennen. En als een werkgever de aanschaf van exoskeletten aangrijpt om het werk vervolgens te verzwaren (meer herhalende bewegingen, zwaarder tillen etc), dan schiet het als hulpmiddel zijn doel voorbij. Tot slot is er nog weinig bekend over de effecten op lange termijn, waardoor ook geadviseerd wordt om het gebruik van het exoskelet te beperken tot de werkzaamheden waarvoor het echt bedoeld is en werkzaamheden zo veel mogelijk af te wisselen.

Als or- of kaderlid weet je vaak al meer wat er speelt in jouw bedrijf en kan je goed de afweging maken of exoskeletten kunnen bijdragen aan het welzijn van de medewerkers in jouw organisatie. We zijn je hierbij graag behulpzaam.

De arbeidshygiënische strategie ziet er als volgt uit:

• Bronmaatregelen – Een werkgever moet eerst de oorzaak van het probleem wegnemen.
• Collectieve maatregelen – Als bronmaatregelen geen mogelijkheden bieden, moet de werkgever collectieve maatregelen nemen om risico’s te verminderen.
• Individuele maatregelen – Als collectieve maatregelen niet kunnen of ook (nog) geen afdoende oplossing bieden, moet de werkgever individuele maatregelen nemen. Het werk zo organiseren dat werknemers minder risico lopen (taakroulatie).
• Persoonlijke beschermingsmiddelen – Als de bovenste drie maatregelen geen effect hebben, moet de werkgever de werknemer gratis persoonlijke beschermingsmiddelen verstrekken. In dit voorbeeld het exoskelet.

Meer berichten