Home » Actueel » De cao-monitor: objectieve input voor onderhandelingen

De cao-monitor: objectieve input voor onderhandelingen

Zijn we nog wel aantrekkelijk genoeg op de arbeidsmarkt? Betalen we genoeg en bieden we werknemers voldoende andere regelingen?
Hoe verhouden cao’s van concurrerende bedrijven zich tot elkaar?
Als we twee cao’s samenvoegen, wat nemen we dan mee als ‘niemand erop achteruit’ mag gaan? En als het ‘kostenneutraal’ moet gebeuren?

Bedrijven, ondernemingsraden en vakbonden stellen zichzelf regelmatig dit soort vragen. Die zijn vaak niet zo makkelijk te beantwoorden. Een arbeidsvoorwaardenvergelijking, een benchmark, door Basis & Beleid, biedt uitkomst. Tot een benchmark komen in zes stappen. Je leest het hieronder.

Stap 1. Om welke arbeidsvoorwaarden gaat het?

Soms is die vraag makkelijk te beantwoorden. Als er na een fusie of overname geharmoniseerd wordt bijvoorbeeld. Dan gaat het natuurlijk om de samen te voegen cao’s.

Ingewikkelder is het als we de arbeidsvoorwaarden in een hele sector vergelijken. Want waar eindigt de ene sector en begint de andere? Bovendien kunnen in één sector een flink aantal cao’s bestaan. Welke cao’s neem je dan mee in je vergelijking voor een goed onderbouwd onderzoek, dat nog wel behapbaar is? Het antwoord op die vraag hangt sterk af van het doel van de vergelijking. Zie het kader voor een voorbeeld.

Nog lastiger is het als cao-partijen willen weten of hun arbeidsvoorwaarden aantrekkelijk genoeg zijn voor personeel dat ook in andere sectoren aan de slag kan. Om wat voor personeel, met welke functies gaat het dan? Met welke sectoren of bedrijven concurreert een sector om werknemers?
Op basis van onze kennis van diverse sectoren en gesprekken met de opdrachtgever en andere stakeholders, kiezen we samen welke functies en uit welke cao’s met elkaar vergeleken moeten worden.

Stap 2. Welke functies vergelijk je?

In een bedrijf of sector zijn vaak mensen met tientallen beroepen aan de slag. Vergelijk je die allemaal, dan duurt een onderzoek vaak lang en schiet het misschien haar doel voorbij: je weet alles maar hebt geen overzicht. Daarom bepalen we wat de belangrijkste functies zijn en die vergelijken we. Vaak zijn dat de meest voorkomende, maar het kunnen ook zeldzame, essentiële functies zijn.

Stap 3. Hoe vergelijken we?

We vergelijken functies uit verschillende cao’s op basis van de punten die ze scoren in het geldende functiewaarderingssysteem. Meestal is dat ORBA. Functies met (ongeveer) evenveel ORBA-punten, vergelijken we met elkaar. Is er een ander systeem, bijvoorbeeld Hay of Bakkenist, dan maken we een omzetting. Zo vergelijken we appels met appels.

Stap 4. Wat vergelijken we?

Wat levert een uur werken een werknemer op? Op die vraag willen we een antwoord.
Die beloning zit echter niet alleen in het ‘gewone’ salaris. Behalve het loon nemen we daarom bijvoorbeeld de vakantietoeslag, 13e/ 14e maand, vakantiedagen en ATV-dagen mee. Het aantal uren dat de werknemer volgens cao werkt is natuurlijk ook van belang bij het terugrekenen naar die ‘opbrengst per uur’.

Vaak spelen leeftijd en ervaringsjaren een rol bij de hoogte van de beloning. We kijken dus ook naar de start- en eindschalen, het aantal periodieken, leeftijdsdagen, etc. Daarnaast zetten we de overwerktoeslagen, consignatievergoedingen en pensioengegevens op een rij. Voor beroepen met avond-, nacht- en weekendwerk nemen we ook de toeslagen mee. Dit alles is uit te drukken in een bedrag (en in een percentage) van de totale beloning. Dat zetten we voor de vergeleken functies op een rij.

Zo wordt duidelijk wat mensen verdienen, hoe dat bedrag is verwerkt in loon, vakantie en andere zaken en hoe zich dat verhoudt tot vergelijkbare functies. Een helder overzicht in tabellen of grafieken is het resultaat.

Stap 5. Kwalitatieve analyse

Behalve zaken die in geld uit te drukken zijn, bevatten cao’s veel kwalitatieve afspraken, die moeilijker in geld uit te drukken zijn. Afspraken over arbeidstijden, rechten en plichten bij ziekte, wat er gebeurt bij een slechte beoordeling, ontslagrecht en faciliteiten voor vakbonden wijken vaak van elkaar af. Van die verschillen maken we een handzaam overzicht.

Stap 6. De eindrapportage

Het resultaat van het onderzoek bestaat uit een rapportage met grafieken en tabellen, waaruit blijkt wat een uur werken voor een werknemer oplevert en hoe dat verschilt met een vergelijkbare functie in een andere cao. Een korte beschrijving en conclusies voegen we toe, want het verhaal achter de getallen kan behoorlijk ingewikkeld zijn. Daarnaast is er de kwalitatieve analyse. Die rapportage bespreken we; soms alleen met de opdrachtgever, maar soms ook met diens ‘tegenstander’ aan de onderhandelingstafel. Regelmatig geven we ook uitleg aan groepen werknemers of vakbondsleden.

Heeft u interesse of vragen? Neem dan contact met ons op.

 

Meer berichten