Baas boven baas
Publicatiedatum: 22/03/2018
Tags: Financieel - Arbeidsverhoudingen - Medezeggenschap
Wie zich onlangs druk maakte over het bericht dat het inkomen van de ING-directeur zou toenemen van € 2 naar € 3 miljoen per jaar heeft misschien in die commotie gemist dat supermarktketen Jumbo aan de eigenaar (vader van Eerd en 3 kinderen) € 40 miljoen dividend gaat uitkeren. Vorig jaar was ‘maar’ de helft uitgekeerd.
In het Financieel Dagblad verwoordde de financieel directeur dat dat heel goed uit te leggen was, ook aan de mensen in het distributiecentrum voor wie in 2017 geen nieuwe cao tot stand kwam. Jumbo brak vorig jaar de besprekingen met de bonden af en nam zijn toevlucht tot de ondernemingsraad. Die toonde wel begrip voor het argument van de werkgever, dat er voor de 3000 werknemers in 2017 niet meer ruimte was dan een verhoging van 1%. Jumbo haalde toen de krantenkoppen als ‘trendsetter’ die niet langer bezweek voor de absurde eisen van vakbonden.
Een vlotte rekensom leert dat als iedere medewerker in de distributiecentra een maandsalaris extra had gekregen de familie misschien wel genoegen had moeten nemen met 32 miljoen dividend (en dus maar 60% meer dan over 2016).
De financieel directeur kan het toch goed uitleggen: ”Het gaat niet om bestuurdersbeloningen, maar om een vergoeding voor risicodragend vermogen dat de familie ter beschikking stelt aan de onderneming”. Twee van de familieleden krijgen overigens ook die bestuurdersbeloningen (managementfees aan management BV’s). De hoogte van de bestuurdersbeloningen in 2017 is nog niet bekendgemaakt, maar in 2016 zijn ze gestegen van € 3,5 miljoen naar € 6 miljoen. Een stijging van meer dan 1% in 2017 is dus niet denkbeeldig.
De financieel directeur benadrukt dat de familie vóór 2016 5 jaar niets heeft gehad. Van de winst van 2011 van € 5 miljoen was nog ruim 25% uitgekeerd aan de aandeelhouders, maar daarna moesten de familieleden het dus doen met betaling van hun bestuurders- of commissarissenbeloning. Er was 5 jaar geen dividend uitgekeerd omdat Jumbo € 1,3 miljard geleend had om C1000 te kopen en dat wilden de banken eerst terug hebben. Het risicodragend vermogen van Jumbo was eind 2011 ‘maar’ € 122 miljoen. Ook dat vermogen is overigens weer vrijwel geheel ontstaan door de resultaten die mede dankzij werknemers in de jaren daarvoor zijn geboekt.
De OR van C1000 maakte zich destijds zorgen over deze financiering met grote schulden, maar dat was volgens Jumbo niet nodig. Er was nauwelijks risico: supermarkten leveren geen spectaculair maar wel een stabiel goed rendement, de synergievoordelen waren duidelijk, dus terugbetaling van de schuld aan de banken zou geen probleem zijn. Maar als er weinig risico is, is een dividend van € 40 miljoen dus ook niet makkelijk te verdedigen tegen de achtergrond van een cao-conflict met bonden.
Jumbo deed bij de overname van C1000 als ‘strategische koper’ hetzelfde als waar ‘financiële partijen (private equity)” specialist in zijn: een onderneming kopen met weinig eigen geld (dus weinig risico) en heel veel externe financiering. Met de winst uit de onderneming wordt de schuld afbetaald.
Ondernemingsraden proberen bij overnames nog wel eens te bedingen dat ze meeprofiteren van de waardestijging van hun onderneming. Als het risico dan toch zo klein is, willen werknemers ook wel participeren in een loterij zonder nieten. Maar de standaardreactie is dan dat dat niet kan. Als toekomstig dividend met werknemers - aandeelhouders - moet worden gedeeld is dat volgens de nieuwe eigenaren meestal “te complex” en “daar is geen tijd meer voor”. Ondernemingsraden hebben dan liever zekerheden: beter één vogel in de hand dan tien in de lucht.
De case Jumbo laat zien dat een succesverhaal kan leiden tot champagne bij de eigenaren maar geen cao met vakbonden voor het distributiepersoneel. De conclusie daaruit zou moeten zijn:
Het is goed als ondernemingsraden invloed hebben op dividendbetalingen.
Ondernemingsraden moeten bij overnames die met veel schulden gefinancierd zijn niet alleen aandacht hebben voor als het fout gaat, maar ook afspraken maken voor als het goed gaat.